+48 507 802 962 biuro@instytut-literacki.pl

Piloci wycieczek poznali tajemnice pałacu w Czerniejewie i niemieckiej zbrodni na „Dziekance”!

Stowarzyszenie Pilotów Wycieczek z Poznania zwiedzało dzisiaj zespół pałacowo-parkowy w Czerniejewie, „doły śmierci” w Lasach Nowaszyckich, gdzie Niemcy w 1942 roku pogrzebali zagazowanych wcześniej około 500 pacjentów szpitala psychiatrycznego „Dziekanka” oraz muzeum tegoż szpitala, gdzie poznali wszelkie szczegóły tej niemieckiej zbrodnia z okresu II wojny światowej. Przewodnikiem po pałacu w Czerniejewie był Karol Soberski, który także opowiedział historię związaną z „dołami śmierci”. Natomiast na terenie „Dziekanki” grupę oprowadzał Arkadiusz Gaca i K. Soberski.

34 osoby, członkowie i sympatycy Stowarzyszenie Pilotów Wycieczek z Poznania zwiedzało dzisiaj zespół pałacowo-parkowy w Czerniejewie, „doły śmierci” w Lasach Nowaszyckich, gdzie Niemcy w 1942 roku pogrzebali zagazowanych wcześniej około 500 pacjentów szpitala psychiatrycznego „Dziekanka” oraz muzeum tegoż szpitala.

Pałac w Czerniejewie…

Uczestnicy zwiedzania pałacu w Czerniejewie swoją wędrówkę zaczęli na pierwszym dziedzińcu, następnie przez dziedziniec honorowy przeszli do oranżerii. Dalej przez tajne przejście udali się do Sypialni Hrabiny. Stamtąd poszli do Sali Balowej, dawnej biblioteki i weszli na hol główny. Poznali historię Groty Pompejańskiej, by na koniec udać się do podziemi pałacowych.

W trakcie ponad 2-godzinnego zwiedzania Karol Soberski przekazał informacji o historii pałacu, jego budowniczym gen. Janie Lipskim, tajemnicach tej niezwykłej rezydencji, ukrytych skarbach a także o tym, co działo się w czerniejewskim pałacu w trakcie II wojny światowej!

Wędrówka zakończyła się w pałacowych podziemiach, gdzie K. Soberski opowiedział o innych atrakcjach Czerniejewa i okolicznych gmin.

„Doły śmierci” w Lasach Nowaszyckich

Po zapoznaniu się z dziejami czerniejewskiej rezydencji i skosztowaniu pysznej kawy oraz bezy w Restauracji Pałacowej, grupa udała się w kierunku Modliszewka, następnie Dębłowa i Nowaszyc, by dojechać do „dołów śmierci” w Lasach Nowaszyckich. Przyjazd w to miejsce związany był z największą niemiecką zbrodnią popełnią w czasie II wojny światowej w Gnieźnie. W latach II wojny światowej, Niemcy – w ramach akcji T4 – zagazowali od 4 do może nawet 10 tys. pacjentów szpitala psychiatrycznego „Dziekanka” w Gnieźnie.

O tym ludobójstwie, okolicznościach odkrycia 21 lat temu „dołów śmierci”, losach niemieckich oprawców oraz niepamięci o tej niemieckiej zbrodni, przy obelisku stojącym przy drodze niedaleko „dołów śmierci”, jak i nad samymi „dołami”, opowiedział K. Soberski, który w 2004 roku odkrył to miejsce. K. Soberski jest też autorem dwóch książek pt. „Zapomniana zbrodnia” (2017 r.) i „Zapomniana zbrodnia, wyd. II, rozszerzone” (2024 r.) w której opisał t tragiczną historię. Książki chętnie dzisiaj kupowane przez uczestników wycieczki.

W muzeum szpitalu „Dziekanka”

Ostatnim punktem całodniowej wycieczki był pobyt w muzeum szpitala „Dziekanka”. Zanim jednak uczestnicy mogli zapoznać się z dowodami zbrodni zgromadzonymi w tej placówce, poznali okoliczności powstania szpitala o których opowiedział Arkadiusz Gaca.

Później, wewnątrz muzeum, A. Gaca przybliżył działalność szpitala w okresie międzywojennym, a K. Soberski zapoznał uczestników wycieczki – na przykładzie zgromadzonych w muzeum dokumentów i przedmiotów z czasu II wojny światowej – ze szczegółami niemieckiej zbrodni, której celem akcji była eliminacja ludzi określanych jako „niezdolnych do współżycia społecznego wiodących żywot niegodny życia”, czyli fizycznie i umysłowo upośledzonych. Zabijano ich za pomocą mobilnych komór gazowych. Efektem było wymordowanie nawet 10 tys. pacjentów „Dziekanki”…

Zwiedzanie zespołu pałacowo-parkowego w Czerniejewie, „dołów śmierci” i muzeum szpitala „Dziekanka”, które rozpoczęło się o godz. 9.30, zakończyło się około godz. 17.00. Uczestnicy byli zaskoczeni tak niezwykłą i bogatą historią naszego regionu, historią mało znaną, tragiczną, ale wartą poznania i popularyzacji.

Przewodnicy

Karol Soberski, dziennikarz, eksplorator i niezależny badacz lokalnej historii. Prezes Instytutu Literackiego im. Marii i Franciszka Rubaszewskich, prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć” (www.fundacjahistoryczna.pl), redaktor naczelny portalu Pojezierze24.pl. Pomysłodawca i główny organizator Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” – jednego z największych festiwalu w Polsce (odbyło się pięć edycji: w 2019, 2021, 2022, 2023 i 2024 r.). Autor przewodników turystycznych oraz książek o skarbach i tajemnicach pogranicza Wielkopolski, Kujaw i Pałuk: „Skarb Dziedzica” (2016), „Zapomniana zbrodnia” (2017), „Tajemniczy Pałac Zakrzewo” (2017), „Złoto Dziedzica” (2018), „Skarby i tajemnice okolic Gniezna” (2019) – książka ta została „Publikacją Roku 2019” w regionie, „Zagadkowy Kolekcjoner. Marian Haber – ziemianin, marszand, celebryta” (2021), „Tajemniczy Pałac Zdziechowa i inne atrakcje gminy Gniezno” (2024) oraz „Zapomniana zbrodnia - wydanie II, rozszerzone” (2024). Od 2012 r. w ramach cyklu „Wędrówki z historią” oprowadza turystów po pałacach i dworach powiatu gnieźnieńskiego i żnińskiego oraz po najciekawszych historycznie miejscach (świątynie, miasteczka, wsie, itp) w tym regionie.

Arkadiusz Gaca, członek Instytutu Literackiego i Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć”, regionalista, człowiek wielu pasji, uwielbiający historię (przewodnik po katedrze gnieźnieńskiej i Muzeum Szpitala Dziekanka), którą przez kilkanaście lat pielęgnował w pałacu w Niechanowie, gdzie kierując tamtejszą placówką oświatową, stworzył od podstaw Salę Historii. Z racji swojego doświadczenia zawodowego jest dobrym organizatorem i co ważne, ma wiele pomysłów na rozwój historii i turystyki w regionie. W styczniu 2016 r. został laureatem nagrody „Promotor Historii 2015” „za wkład w promowanie historii poprzez szerokie otwarcie na rzecz lokalnej społeczności zespołu pałacowo-parkowego w Niechanowie i za kultywowanie pamięci Józefa Wybickiego, twórcy polskiego hymnu, który mieszkał w tym pałacu”.

Trasę dzisiejszej wycieczki oraz kwestie organizacyjne przygotowane zostały przez Instytut Literacki im. Marii i Franciszka Rubaszewskich, który w ramach swojej działalności zajmuje się szeroko rozumianą turystyką i kontynuuje w ramach visitgniezno.pl – zapoczątkowany 13 lat temu przez K. Soberskiego - cykl zwiedzań najciekawszych miejsc w regionie, pod wspólnym hasłem „Wędrówki z historią”.

Fotorelacja z wycieczki - tutaj

22 lutego 2025